شناسایی ترکیبات شیمیایی اسانس ریحان بنفش و اثر آن بر مهار رشد قارچ های عامل فساد و کپک زدگی پس از برداشت میوه سیب

      سیب یک محصول تجاری مهم در سراسر جهان است. حدود پنج میلیون هکتار زمین در سراسر جهان در سال 2017 به این محصول اختصاص یافته است که تولید تخمینی آن 83 میلیون تن است. بیشتر میوه‌ها به صورت تازه مصرف می‌شوند، اما درصد بالایی از آن به چندین صنعت اختصاص دارد که عمده‌ترین آن کنسانتره آب سیب است [1, 2].

     سیب بسیار حساس به آلودگی قارچی است که می‌تواند در مراحل مختلف رخ دهد. این آلودگی می‌تواند در مرحله قبل از برداشت اتفاق بیفتد و درخت را در باغ تحت تأثیر قرار دهد. اما شدیدترین بیماری‌هایی که منجر به فساد میوه می‌شود، در مراحل پس از برداشت رخ می‌دهد. بیماری‌های قارچی پس از برداشت مسئول ضررهای اقتصادی قابل‌توجهی در تولید سیب هستند که در کشورهای در حال توسعه در محدوده 30 تا 40 درصد تخمین زده می‌شود که در شدیدترین موارد به 60 درصد می‌رسد [3, 4].

      چندین پاتوژن قارچی به‌عنوان عوامل بیماری‌های سیب شناسایی شده‌اند. پنی­سیلیوم اکسپانسیوم[1] عامل پوسیدگی آبی یا کپک آبی، یکی از شایع‌ترین موارد گزارش شده است. سایر موارد رایج عبارت‌اند از بوتریتیس سینه‏را[2] (پوسیدگی خاکستری)، مونیلینیا فروکتیجنا[3] و دیگر گونه‌های مونیلینیا (پوسیدگی قهوه‌ای)، گونه‌های کولتوتریکوم[4] (پوسیدگی تلخ)، گونه‌های موکور[5] و ریزوپوس[6]. این پاتوژن های فرصت‌طلب می‌توانند میوه را هم در مرحله قبل و هم در مرحله پس از برداشت آلوده کنند [2].

حساسیت میوه‌ها و سبزی‌ها به بیماری‌های پس از برداشت، ناشی از پاتوژن های قارچی، منجر به استفاده از قارچ‌کش‌های مصنوعی به منظور کنترل این بیماری‌ها شده است. بااین‌حال، نیاز به قارچ‌کش‌های ایمن طبیعی به‌عنوان جایگزین‌های تجاری، اخیراً به دلیل مقاومت عوامل بیماری‌زا نسبت به قارچ‌کش‌های تجاری و نگرانی عمومی در مورد آلودگی مواد غذایی از باقی‌مانده‌های قارچ‌کش تجاری افزایش یافته است. در این راستا، اسانس‌های گیاهی، که عموماً به‌عنوان ترکیباتی ایمن شناخته می‌شوند، نشان داده شده‌اند که دارای طیف وسیعی از فعالیت‌های قارچ‌کشی علیه پاتوژن‌های پس از برداشت هستند و از این‌رو به‌عنوان جایگزین‌های طبیعی زیست تخریب‌پذیر ایمن در دهه گذشته در نظر گرفته شده‌اند [5-7].

        ریحان بنفش یکی از گیاهان دارویی ارزشمند می باشد که به سبب دارا بودن مقدار زیادی اسانس در سلول های رویشی کاربرد فراوانی در طب سنتی دارد. ریحان بنفش از خانواده نعناعیان می­باشد. ریحان بنفش به طور طبیعی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می کند. ریحان بنفش در ایران در تمامی نقاط کشت می­شود. برگ گیاه ریحان بنفش در دو نوع سبز و بنفش دیده می­شود که به دلیل وجود آنتوسیانین ظاهری بنفش رنگ به برگ­ها می­دهد. ریحان بنفش از ایام قدیم و به طور سنتی جهت درمان بیماری­های سردرد، سرفه، اسهال، زگیل، انگل و ناراحتی کلیوی استفاده می­شده است. به طور سنتی در برخی از مناطق ایران همانند کازرون (استان فارس) و دشتستان (استان بوشهر) از این گیاه برای التیام زخم دهان، کاهش تب و تقویت کننده معده مورد استفاده قرار می­گیرد [8].